كاپيتولاسيون نانوشته
كاپيتولاسيون نانوشته
اظهارات چند روز اخير مقامات پاكستاني عليه آمريكا، از وجود بحران در روابط واشنگتن - اسلام آباد خبر ميدهد. حوادثي مانند حملات هواپيماهاي بدون سرنشين به مناطقي از پاكستان به بهانه مبارزه با تروريستها و به ويژه عمليات كوماندوهاي آمريكايي در حمله به محل سكونت بن لادن در نزديكي اسلام آباد، روابط اسلام آباد - واشنگتن را به شدت دچار تنش كرده است. پاكستان، از اصليترين متحدان آمريكا در منطقه محسوب ميشود و مناسبات دو كشور در سالهاي اخير، به خصوص پس از انفجار برجهاي دوقلوي نيويورك، تحت پوشش مبارزه با تروريسم، گسترش فراواني يافته است هر چند در اين سالها همواره افكار عمومي پاكستان، همواره عليه اين گونه مناسبات بوده است.
اكنون با حمله آمريكا به محل اقامت بن لادن در منطقه "ابيت آباد" اسلام آباد، كه بدون اعتنا به نظرات دولت پاكستان صورت گرفت و حتي آمريكاييها، اطلاعي به مقامات پاكستان درباره عمليات خود ندادند، به نظر ميرسد ماه عسل روابط دو كشور درحال پايان يافتن است. اكنون مردم پاكستان احساس ميكنند شديداً از سوي آمريكائيها تحقير شده و مورد اهانت قرار گرفتهاند و حاكميت ملي آنها آشكارا نقض شده است.
دولتمردان پاكستان هم اينك به شدت از سوي مردم، گروههاي سياسي و مجلس اين كشور تحت فشار هستند تا به اين روابط ناسالم و نابرابر و مناسبات ارباب رعيتي و مطيعانه خود در برابر آمريكائيها خاتمه دهند.
مجلس پاكستان در حركتي كم سابقه خواستار تجديدنظر دولت در روابط اين كشور با آمريكا شد و حتي تهديد كرد اگر آمريكائيها به رفتار و اقدامات گستاخانه خود ادامه دهند اسلام آباد خطوط تداركاتي نظاميان آمريكايي مستقر در افغانستان را قطع خواهد كرد.
در همين ارتباط، دولت پاكستان سفر رئيس ستاد ارتش اين كشور به آمريكا را لغو كرد و همچنين هفته قبل سفير اين كشور در واشنگتن را فرا خواند.
آمريكا از دو دهه قبل، يعني از زمان فروپاشي شوروي سابق، پاكستان را به دليل برخورداري از موقعيت جغرافيايي و استراتژيك در منطقه به پايگاه ديپلماسي و نظامي خود تبديل ساخته و در ازاي كمك مالي سعي كرده است سياستها و خواستههاي خود را گستاخانه به دولتمردان پاكستاني ديكته كند. كمك آمريكا به پاكستان سالانه 3/2 ميليارد دلار است كه در اقتصاد كم بنيه پاكستان مبلغ نسبتاً قابل توجهي به حساب ميآيد.
از سوي ديگر حمايتهاي سياسي آمريكا از دولتمردان پاكستان به عنوان ضامن بقاي اين دولتمردان، عامل ديگري بوده است تا مقامات اين كشور نتوانند از استقلال لازم براي تصميم گيريها در مقابل مداخلات آمريكا برخوردار باشند.
به همين دليل، اين دولتمردان در عمده موارد فرمانبردار محض دستورات آمريكا بودهاند كه اين موارد با اعتراض و خشم مردم پاكستان همراه بوده است.
اكنون دامنه گستاخيهاي بيحد و مرز آمريكا و تجاوزات ارتش آمريكا در خاك پاكستان تا آنجا گسترش يافته كه براي دولتمردان پاكستان، جاي مسامحه و چشم پوشي باقي نگذاشته و موقعيت سياسي آنها را در داخل به طور جدي مورد تهديد قرار داده است. آمريكائيها كه در اشغال افغانستان دچار شكست شده و همه روزه تلفات سنگيني را متحمل ميشوند مدعي هستند مقر فرماندهي شبه نظاميان در خاك پاكستان ميباشد و دولت پاكستان را متهم به بيعملي در سركوب آنها ميكنند. ارتش آمريكا به اين بهانه، از سه سال قبل حملات بيوقفهاي را به خاك پاكستان صورت ميدهد كه اين حملات تاكنون منجر به كشته شدن صدها غيرنظامي پاكستاني شده است.
كشتار روزمره شهروندان پاكستاني توسط هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا در مناطق شمالي، خشم عمومي از سكوت دولت پاكستان را در قبال اين جنايات روز به روز افزايش داده ولي واشنگتن به اعتراضات دولت كمترين اعتنايي نكرده است.
آمريكائيها در گستاخي تا آنجا پيش رفتهاند كه حتي به صورت يكطرفه و به نفع خود به اجراي كاپيتولاسيون ميپردازند، اقدامي كه نمونه آن در تبرئه و فراري دادن مأمور "سيا" كه بهمن سال گذشته دو شهروند پاكستاني را به قتل رسانده بود انجام شد. دولت آمريكا اين تخلف قانوني را بيشرمانه چنين توجيه ميكند كه وي داراي مصونيت ديپلماتيك بوده و اقدام وي مشمول مقوله "دفاع از خود" ميباشد!
اكنون به نظر ميرسد دولتمردان پاكستان به اين واقعيت پي بردهاند كه سياست ارباب رعيتي در برابر آمريكا تا چه حد براي منافع دراز مدت، حاكميت، ثبات و وحدت ملي اين كشور مضر است و تبعات جبران ناپذيري ايجاد ميكند. اين يك واقعيت انكارناپذير است كه حضور و مداخلات آمريكا در پاكستان، برخلاف ادعاي واشنگتن، نه تنها به نابودي و تضعيف تروريسم منجر نشده بلكه خود عاملي براي رشد و گسترش تروريسم بوده است. بسياري از گروههائي كه هم اكنون آمريكا از آنها به عنوان تروريست ياد ميكند از جمله گروه القاعده به سركردگي بن لادن، ساخته و پرداخته سازمانهاي جاسوسي آمريكا ميباشند. از سوي ديگر حضور آمريكا و رفتارهاي تحكم آميزش همزمان با گسترش جنايات نظاميان آمريكا در پاكستان، تفكرات ضد آمريكايي در پاكستان را تشديد كرده و همين مسئله، عامل ديگري براي رشد افراطي گري در پاكستان و همراه ساختن زمينه براي جولان جريانهاي افراطي، از جمله سپاه صحابه شده است.
به عبارت ديگر، تا زماني كه آمريكائيها در پاكستان حضور بيمهار نظامي و سياسي دارند، اين كشور روي ثبات و آرامش را به خود نخواهد ديد.
اكنون كه زمينه افكار عمومي آماده است، دولتمردان پاكستان ميتوانند براي هميشه به مناسبات نابرابر و خفتبار با واشنگتن خاتمه دهند و بيش از اين، خود را ملعبه سياستهاي سلطه جويانه و استعماري آمريكا در منطقه قرار ندهند و زمينه تركتازي آمريكائيها در خاك اين كشور اسلامي را از ميان ببرند. اين، نه تنها خواسته مردم مسلمان پاكستان، بلكه نظر تمامي ملتهاي منطقه است. اكنون سؤال مهم اينست كه آيا مقامات اسلام آباد از اراده لازم براي برداشتن چنين گامي برخوردار هستند و ميتوانند كشور و ملت خود را از كاپيتولاسيون نانوشتهاي كه آمريكا به آنها تحميل كرده نجات دهند؟